Een boekbespreking door Luyten van den Berg
In een wereld vol overtuigingen en meningen is de kunst van het heroverwegen een krachtig instrument voor intellectuele en bedrijfsmatige groei. Adam Grant, een gerenommeerde psycholoog, benadrukt in zijn boek Think Again: the Power of Knowing What You Don’t Know het belang van deze vaardigheid en legt uit dat de bereidheid om van gedachten te veranderen, na zorgvuldige overweging, een pad kan banen naar succes in elk vakgebied.
De valkuil en cyclus van overmoed
Vaak blijven we vasthouden aan onze overtuigingen zonder ze te heroverwegen, waardoor we verstrikt raken in cycli van overmoed. Deze cycli beginnen met het vormen van een mening die goed aanvoelt, gevolgd door het zoeken naar informatie om die mening te ondersteunen. Dit leidt tot bevestiging, waarna we trots onze mening uiten.
Het probleem ontstaat wanneer het gevoel van gelijk hebben belangrijker wordt dan daadwerkelijk gelijk hebben, en we stoppen met leren.
Vaak ontplooien we activiteiten op basis van aannames. Op zich niets mis mee, maar voor we het weten gaan ze een eigen werkelijkheid vormen, die verdedigd moeten worden als doel op zich. Ik kom dit regelmatig tegen in teams en presentaties van plannen of managementteam meetings. Dit staat dan vaak verbetering of validatie met feiten en inzichten in de weg.
Grant noemt metaforisch 3 personages waar we in kunnen vervallen en die in de weg kunnen staan van inzicht en groei:
- De Prediker:
In de prediker modus presenteren we onze overtuigingen als onwrikbaar, de waarheid. Het gevaar schuilt in het afwijzen van gegevens die onze overtuigingen kunnen uitdagen.
- De Aanklager:
Het oordelen over iemands overtuiging en elk argument willen winnen resulteert zelden in erkenning van goede ideeën. Het missen van kansen en het negeren van feiten kan het gevolg zijn. Als iemand onze overtuigingen betwist, zoeken we naar redenen om gelijk te krijgen in plaats van te leren.
- De Politicus:
In de politicus modus nemen we overtuigingen over om geaccepteerd te worden. Hierdoor ontbreekt het ons aan redenen om onze meningen in twijfel te trekken. Het belang is immers om het “electoraat” tevreden stellen.
Als we hier even onze gedachten over laten gaan, komen er waarschijnlijk vanzelf voorbeelden naar voren in recentelijke bijeenkomsten van jezelf, collega’s of andere mensen die de bovengenoemde “pet” op hadden. Wat was de consequentie?
Het voorstel van Grant: ”Denk als een Wetenschapper”
Grant stelt een vierde personage voor: de wetenschapper. Leer te denken als een wetenschapper luidt zijn devies, waarbij ideeën als vermoedens worden beschouwd die met gegevens en inzichten moeten worden getoetst. In plaats van het veranderen van gedachten te zien als morele zwakte, benadrukt hij dat het in de wetenschappermodus een teken is van intellectuele integriteit en kracht. De verandering van gedachten wordt in de boardroom nog wel eens gezien als “zwakke knieën”, terwijl dit het verschil kan maken tussen succes en falen. En soms een “inconvenient truth”. Bewust zijn van deze modi en de potentiële effecten ervan kan dus groot effect hebben.
De oplossing! Think Again ofwel “heroverweeg”
Om deze cyclus van heroverwegen gaande te houden, en dus jezelf scherp te houden, is het essentieel om actief op zoek te gaan naar ontkrachtende informatie en nieuwsgierig te blijven bij twijfel. Het is een actieve mindset en vaardigheid. Het begint met twijfel, gaat over in nieuwsgierigheid, leidt tot ontdekking en uiteindelijk naar “zelfverzekerde nederigheid”.
Grant maakt onderscheid tussen het individuele, het interpersoonlijke en het collectieve heroverwegen, waarin het creëren van een cultuur van levenslang leren het doel is. Een ambitie die ik vaak hoor in de wandelgangen van mijn klanten.
Conclusie
De kracht van heroverwegen is de sleutel tot voortdurende groei en intellectuele volwassenheid. Het vermogen om nederig te blijven over wat we nog niet weten, gecombineerd met het actief zoeken naar nieuwe ideeën, brengt zelfverzekerde nederigheid. In een wereld vol meningen, deadlines en vaak hoge druk om te presteren is het streven naar waarheid op basis van inzichten en voortdurende nieuwsgierigheid de weg naar succes en persoonlijke zowel als professionele groei en ontwikkeling. Dit vraagt soms moed of tegen de stroom inzwemmen om niet te vervallen in een van de persona’s prediker, aanklager of politicus. Een mooie uitdaging voor iedereen in het collectief lijkt me! Op naar inzicht en levenslang leren. Het maakt mij nieuwsgierig.
Luyten van den Berg is eigenaar
van The Company Athletes
