Dr. Niek Valk, al 26 jaar internist, is opgeleid in het Dijkzigt (thans ErasmusMC) ziekenhuis en daarna gepromoveerd aan de Erasmus universiteit op onderzoek naar groeihormoonsubstitutie bij volwassenen met groeihormoondeficiëntie. Daarna is hij gaan werken in het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk, waar hij o.a. 10 jaar opleider is geweest en 7 jaar plaatsvervangend opleider. Zijn speciale aandachtsgebied is endocrinologie met extra aandacht voor osteoporose. Redacteur Cornelie Abrahams zocht hem op voor een interview.
COVID…een ooggetuigeverslag
Niek heeft de eerste COVID-periode als zeer ingrijpend ervaren. “In eerste instantie hebben we bijna de gehele reguliere zorg moeten staken. We hebben de IC opgeschaald en vanaf maart 2020 zijn we de poliklinische patiënten gaan bellen, niet videobellen, in plaats van ze te ontvangen. Dat ging eigenlijk verrassend goed, maar je mist wel het echte patiëntencontact, de non-verbale communicatie en de persoonlijke dingen die patiënten je vertellen. Ook de leuke dingen vallen daardoor een beetje weg”.
“In het ziekenhuis zijn drie afdelingen waar COVID-patiënten behandeld worden. Ze komen vaak binnen bij de spoedzorg. Daar vandaan gaan ze of naar huis of naar een reguliere COVID-afdeling waar de patiënten verzorgd worden. Als de patiënten verslechteren gaan ze naar de IC. Er zijn echter ook veel patiënten op de COVID-afdeling overleden, deels omdat ze niet in voldoende conditie waren om een IC-opname te doorstaan en deels ook omdat ze zelf de keuze maakten niet naar de IC te willen gaan”, zo vertelt Niek.
Dan sta je telefonisch samen met de patiënt dingen van de begrafenis te regelen met hun kinderen. Er is veel persoonlijk drama
Alle COVID-patiënten zijn opgenomen in isolatie. Niek heeft lange tijd gewerkt als supervisor op de reguliere COVID-afdeling. Daar hebben zich veel verdrietige situaties voorgedaan en dat heeft veel indruk gemaakt. Zo kwam er een echtpaar binnen, beiden met COVID, waarvan de vrouw een slechtere prognose had dan de man. Maar de vrouw overleefde het en de man niet. Niek daarover: “Dan sta je telefonisch samen met de patiënt dingen van de begrafenis te regelen met hun kinderen. Er is veel persoonlijk drama.”
Vanaf de tweede COVID-golf, september/oktober afgelopen jaar, is veel meer geprobeerd de reguliere patiëntenzorg in de lucht te houden. Wat opviel is dat Beverwijk in de eerste periode veel COVID-patiënten uit Brabant heeft ontvangen, maar sinds februari/maart is juist Noord-Holland zwaar getroffen en is het behoorlijk behelpen op de COVID-afdelingen en worden veel patiënten die voor mogelijke IC-behandeling in aanmerking komen overgeplaatst.
Niek denkt niet dat de patiëntenzorg na COVID terug gaat het naar het ‘oude normaal’: “We zullen niet meer zoveel patiënten tegelijk in de wachtkamer hebben zitten en de 1,5 meter (of een deel daarvan) zal gehandhaafd blijven”. Maar hij hoopt wel dat in de toekomst begeleiders weer mee kunnen met de patiënten en dat is ook sociaal wenselijk.
Van internist naar vaccinatiearts
Sinds 1 maart is Niek met (pre)pensioen en twee dagen per week vaccinatiearts bij de regio GGD Hollands Noorden. Hij wilde vanuit zijn eerdere ervaringen graag bijdragen aan het uitbannen van COVID. Hiertoe heeft hij een online e-learning moeten volgen, maar het meeste wist hij al omdat de RIVM eigenlijk alle benodigde informatie netjes op haar website heeft staan. Om bij de GGD te kunnen werken moest hij zijn BIG-registratie tonen en een verklaring van goed gedrag. “Het valt me wel op dat alle 25 GGD’s het allemaal op hun eigen manier doen, ze opereren zelfstandig, dus elke keer moet opnieuw het wiel uitgevonden worden. Dit is geen wenselijke situatie natuurlijk” zegt Niek.
De hoofdtaak is niet het prikken zelf maar het beoordelen van patiënten die op een gezondheidsverklaring iets hebben aangegeven waarvoor het oordeel van een arts noodzakelijk is. Dit betreft bijvoorbeeld een eerder doorgemaakte allergische reactie of het gebruik van bijzondere medicatie. Er zijn twee vaccinatieartsen per priklocatie die toezicht houden op het vaccinatieproces en de monitoring van eventuele problemen achteraf. “Vandaag werd de rij bij het prikken te lang en heb ik zelf bij kunnen springen bij het prikken hetgeen heel leuk werk is. Door de nog steeds aanwezige krapte bij de aanlevering van vaccins kan het echter soms ook te rustig zijn en kan de dag lang duren. Het is dan niet het meest uitdagende werk, maar wel vreselijk nuttig.”, aldus Niek.
Bij het vaccineren zijn mensen soms zenuwachtig en soms blij. Tot zijn verbazing komen er ook mensen vaccineren die het allemaal onzin vinden, hij vraagt zich af waarom ze dan toch komen… maar de meeste mensen zijn gewoon heel blij. Wat hij opvallend vindt is dat er zo ontzettend veel vitale oude mensen zijn. Er zijn gewoon mensen van 99 die vrolijk binnen komen wandelen.
Contacten met de farmaceutische industrie
We hebben ook nog even gesproken over de farmaceutische industrie. Niek vindt dat er ontzettend veel is veranderd in de relatie met de farmaceutische industrie. Hij ziet niet veel mensen meer.
Je moet gewoon goede producten hebben en daarnaast zijn adviesraden een goed medium om informatie te delen
Hij denkt dat dit komt omdat er weinig nieuwe middelen op de markt komen voor zijn aandachtsgebieden en de farmaceutische industrie dus weinig nieuws te melden heeft. De laatste jaren zijn vooral fabrikanten met diabetesmedicatie actief geweest, zo ervaart hij. Zijn jongere collega’s ontvangen principieel niet, dat wordt ze ook meegegeven in hun opleiding. Er wordt hen meegegeven dat farma verdacht is en dat vindt hij een onaangename ontwikkeling. Hij heeft veel inhoud opgestoken van de farmaceutische industrie en destijds ook veel geleerd van rondleidingen in fabrieken, toen dat nog mocht.
Volgens Niek zijn de artsenbezoekers een beetje passé als het gaat om contacten tussen zorgverleners en de farmaceutische industrie. “Je moet gewoon goede producten hebben en daarnaast zijn adviesraden een goed medium om informatie te delen.”
Het einde van COVID?
Tot slot heeft Niek de hoop en het vertrouwen dat we gauw naar een betere situatie gaan dan waar we nu in zitten wat betreft COVID. De voorbeelden van Israël en Engeland zijn hoopgevend. De groep 55- tot 75-jarigen belanden het meest in het ziekenhuis, dus zodra die allemaal gevaccineerd zijn (de verwachting is april/mei) hoopt hij dat alles beter wordt en dat de omslag komt.
