Als COVID-19 ons iets laat zien is het wel dat we anders naar onze zorg moeten gaan kijken. Het is hoog tijd om te hervormen, met in het bijzonder aandacht voor levensstijl, gezondheidsgedrag en welzijn.
Het coronavirus heeft de gezondheid van mensen op meerdere manieren beïnvloed en door alle restricties die we opgelegd krijgen een behoorlijke impact op onze kwaliteit van leven.
Neem bijvoorbeeld de fysieke gevolgen van de ziekte op het lichaam, het langdurige herstel en overlijden aan de gevolgen van COVID-19. Maar ook social distancing, dat problemen oplevert voor het sociale, emotionele en psychologische welzijn van mensen. Verder zien we dat depressie en angst problemen zijn waarmee we in toenemende mate worden geconfronteerd in de geestelijke gezondheidzorg. Niet zo vreemd: de economische effecten van de pandemie zijn wezenlijk: mensen verliezen hun baan of weten niet zeker of ze die zullen behouden, er is angst om inkomsten te verliezen en niet meer voor het gezin te kunnen zorgen.
Ook de impact die de pandemie op het gezondheidszorgsysteem heeft, had niemand kunnen voorzien:
- Gedeeltelijke of volledige verstoring van behandelingen van chronische ziekten
- Vertragingen van sommige kritieke zorgprocedures, zoals oncologische operaties
- Angst die ertoe leidt dat patiënten de behandeling annuleren of zich niet melden bij zorgverleners
- Stijging van de zorgkosten als gevolg van de COVID-19-gerelateerde zorg zet de algemene zorgkosten onder druk
- Comorbiditeit, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en longziekten zijn de risicofactoren voor ziekenhuisopnames en mortaliteit van de COVID-19-infectie. Volgens de WHO had 97% van alle sterfgevallen ten minste één onderliggende aandoening, met hart- en vaatziekten als belangrijkste comorbiditeit
We kunnen hieruit opmaken dat gezondheid meer is dan alleen het lichamelijke deel: gezondheid is veelzijdig en kent verschillende aspecten. En COVID-19 maakt ons daar pijnlijk bewust van.
Volgens McKinsey wordt de levenstevredenheid in het algemeen beïnvloed en is alleen al in Europa het welzijnsgevoel gedaald tot het laagste niveau sinds 1980.
Al deze gevolgen zullen consequenties hebben voor de gezondheid van mensen op korte en langere termijn en voor ons gezondheidszorgsysteem.
Is het tijd voor hervorming?
Op dit moment is ons zorgsysteem nog steeds gebouwd rondom de diagnose; wat is de ziekte, hoe kunnen we iemand zo snel mogelijk beter maken, de last beperken en de schade minimaliseren. Er is eigenlijk geen sprake van gezondheidszorg, maar van ziekenzorg.
Er is eigenlijk geen sprake van gezondheidszorg, maar van ziekenzorg.
Echter, ons zorgsysteem is nooit ontworpen om die enorme groei van chronische ziekten aan te pakken en deze vertegenwoordigt meer dan 80 procent van alle gezondheidszorguitgaven. Een enorme kostenpost. Kijkend naar de impact van COVID-19 op ons gezondheidszorgsysteem en levenstevredenheid, vraagt de gezondheidszorg om een meer geïntegreerde en preventieve manier van werken.
Maar zorgvernieuwing vraagt om anders organiseren, gebruikmaken van andere systemen, diensten en data. Dit vereist verbeelding en innovatie.
Wat bepaalt onze gezondheid?
De huidige definitie van de WHO stelt dat gezondheid “een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek” is. Deze definitie is in 1948 opgesteld.
Maar wie bevindt zich in deze tijd nog in die toestand? En hoe realistisch is deze definitie nog?
Een mogelijke oplossing voor de hervormingen zou kunnen liggen in een herziene gezondheidsdefinitie, zoals die van Machteld Huber uit 2012, die zich richt op ‘Gezondheid als het vermogen om zich aan te passen en zichzelf te beheren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven’ (bron: Institute for Positive Health).
De focus ligt hierbij op de persoon, niet alleen op de ziekte. Het pakt de kracht aan in plaats van de zwakte van het individu en het benadrukt het potentieel.
Uitgaande van de herziene definitie van gezondheid waarin de nadruk ligt op de persoon als geheel, kijken we breder naar het individu, inclusief de mentale en sociale gezondheid. Mensen identificeren gedrag en leefstijlfactoren vaak als belangrijke redenen voor hun goede of slechte gezondheid, bijvoorbeeld de sport die ze uitoefenen, wat voor soort voedsel ze eten en of ze roken of niet roken. Hoewel deze factoren bijdragen, wordt onze gezondheidstoestand ook sterk beïnvloed door de condities en omstandigheden waarin we leven, zoals de buurt, sociale gemeenschap, opleidingsniveau en het soort werk.
We noemen dit de determinanten van gezondheid: de sociale, economische, omgevingsfactoren en omstandigheden die de gezondheid en het gezondheidsgedrag van een individu kunnen beïnvloeden. Als we een oplossing ontwikkelen en alle determinanten verkennen, zien we niet alleen het gezondheidsprobleem dat louter het topje van de gezondheidsijsberg vormt maar begrijpen we beter waardoor gezondheidsproblemen ontstaan.
Het bovenste gedeelte van de ijsberg maakt de gezondheidstoestand zichtbaar, en is dus identificeerbaar en meetbaar is.
Het middelste gedeelte zit net onder de waterspiegel en representeert de gedrags- en leefstijlfactoren.
Het onderste gedeelte identificeert de belangrijkste sociale, culturele, milieu en psychologische factoren die de gezondheid beïnvloeden en helpen verklaren waarom mensen zich op bepaalde manieren gedragen. Deze vormen het grootste deel van de gezondheidsijsberg en zijn niet altijd meteen duidelijk, maar hebben het potentieel om de grootste winsten te bieden.
Door deze informatie toe te voegen aan de patiënt experience map, verrijk je die met waardevolle holistische patiëntinformatie. Die kan helpen bij het ontwikkelen van een nieuwe aanpak van waardevolle geïntegreerde en persoonsgerichte zorg. Patiënten willen tegenwoordig zorg die meestal om hen heen en rond hun leven is georganiseerd. Ze hebben zorg nodig die zich richt op levensstijl, op gezondheidsgedrag en welzijn, maar ook zorg die proactief is in plaats van reactief.
De ambitie moet zijn dat we door een meer proactieve, holistische en preventieve aanpak in behandelingen betere ervaringen en positieve gezondheidsresultaten voor mensen leveren. Het creëren van een omgeving waarin mensen in staat zijn om bewuste beslissingen te nemen over hun eigen gezondheid en meer betrokken zijn bij hun gezondheidsmanagement. Ze zullen zich daardoor meer in staat voelen om gezonde gedragskeuzes te maken, en ze zullen ook meer veerkracht hebben om de situatie te accepteren, aan te passen en vooruit te gaan.
De zorgoplossingen die we moeten leveren, moeten voldoen aan de behoeften van patiënten en niet aan de behoeften van de diensten. En moeten gebouwd worden voor patiënten met patiënten.
Wat betekent dit voor de Life & Health Science sector?
Het zorglandschap verandert. Het huidige zorgsysteem staat onder druk vanwege hoge kosten en diverse ontwikkelingen. Niet alle gezondheidszorgorganisaties en farmaceuten houden de dynamiek van de veranderende zorgvraag en behoeften bij. Vaak lopen zij dan ook achter bij het voldoen aan de verwachtingen van de patiënt. Er is behoefte aan focus op het herdefiniëren van patiëntrelaties en het transformeren van organisatiecultuur naar een model die de patiënt stakeholder maakt in de ontwikkeling van medicijnen en zorgverlening.
Verwar patiëntgerichtheid niet met patiëntbetrokkenheid, waar de nadruk ligt op medicijn adherence en compliance. Echte patiëntgerichtheid betekent inzicht in de ervaring van de patiënt, met de individuele patiëntwaarden en -behoeften.
