Geïnspireerd door een leuke Auteursrechtsmoesjesbingo die ik op LinkedIn voorbij zag komen kwam ik op het idee voor een Geneesmiddelenreclamesmoesjesbingo. Dit is ‘m geworden. Hieronder vind je mijn uitleg waarom deze smoesjes (doorgaans) niet opgaan!
- Waarheid
” Maar wat we zeggen is de waarheid!“
Dat iets de waarheid is, wil niet zeggen dat het geen reclame kan zijn. Excuus voor de dubbele ontkenning, laat hem gerust even op je inwerken. Iets kan wáár zijn, maar ook reclame. De ‘eerste en enige’, een ‘levensreddend geneesmiddel’: het mag allemaal zo zijn, maar er gaat óók een aanprijzend effect van uit. De waarheid moet gezegd kunnen worden, maar kies je woorden zorgvuldig. Zie ook trouwens ook de volgende en de allerlaatste smoes.
- Informatie
“Maar dit is geen reclame, dit is informatie!”
Reclame of informatie, informatie of reclame. Deze vraag blijft iedere farmamarketeer bezig houden. De grens tussen informatie en reclame is dun, maar maak het de criticasters in elk geval niet te makkelijk. Superlatieven, uitroeptekens, lovende citaten in opvallende kaders: geadresseerden, presentatie, opmaak en context van de uiting kunnen de inhoud doen ‘verkleuren’ van informatie naar reclame.
- Concurrent
“Maar de concurrent doet het ook!”
Wat de concurrent doet, moet hij of zij zelf weten. Jouw bedrijf maakt een eigen afweging. Inspiratie opdoen bij de buren is natuurlijk leuk, maar weet je zeker dat de buren onder dezelfde regels vallen? Dat de feitelijke situatie bij de buren exact zo is als bij jullie? Dat de buren niet gewoon een levensgroot risico nemen?
- Werk doen
“Maar als dit niet mag, hoe kunnen we dan ons werk doen?”
Dat ligt er aan: hoe definieer jij je werk? En hoe definieert je werkgever jouw werk? Vast niet als ‘de wet overtreden’. Dus. Moet je een geneesmiddel aanprijzen? Informatie verschaffen? Een terugbetalingsregeling opzetten? Een samenwerking beginnen met een zorginstelling? Een project of patiëntenorganisatie sponsoren? Er is heel veel mogelijk bínnen de wettelijke kaders. Soms net even anders dan je van plan was, maar tóch.
- Buitenland
“Maar in het buitenland doen we dit ook!”
Hier schreef ik eerder al een bijdrage over. Nationale verschillen in regelgeving kunnen er voor zorgen dat niet in elk land hetzelfde is toegestaan. Door vertaling kan een onbedoeld verschil in betekenis ontstaan. De concurrentiesituatie in het buitenland kan afwijken van die in Nederland, wat van invloed kan zijn op de risicoafweging. Neem beslissingen daarom altijd lokaal en laat materialen lokaal checken.
- Praktijkondersteuner
“Maar praktijkondersteuners schrijven ook voor!“
Dat zou niet moeten. Want dat mogen ze niet. Doktersassistenten en praktijkondersteuners mogen wel ‘voorwerk’ verrichten door het recept te schrijven, waarna de arts het recept controleert en autoriseert. Maar ‘voorschrijfbevoegd’, dat zijn ze niet. En daarmee geen ‘beroepsbeoefenaar’ in de zin van de Geneesmiddelenwet. En dus zijn ze ‘publiek’ en mag je richting deze personen geen reclame maken voor receptgeneesmiddelen. Beroepsbeoefenaar zijn enkel:
– arts, arts in opleiding (coassistent níet), apotheker, tandarts, physician assistant, verloskundige, apothekersassistent, drogist;
– gespecialiseerd verpleegkundigen: diabetes, long en oncologie verpleegkundigen met BIG-registratie;
– verpleegkundig specialisten: acute, chronische, preventieve en intensieve zorg bij somatische aandoeningen en geestelijke gezondheidszorg.
- Al jaren
“Maar we doen dit al jaren zo, en ik heb nooit gehoord dat dit niet mag.“
Weet je zeker dat je al die jaren precies hetzelfde deed als datgene wat je nu wilt doen? Voor hetzelfde product? Onder ongewijzigde omstandigheden? Of was je al die jaren misschien een beetje Oost-Indisch doof? Het kan ook zijn dat de regels zijn veranderd, of dat het management tegenwoordig een andere risico-inschatting maakt. In ieder geval is het geen argument om maar op ongewijzigde voet door te gaan. En wie weet, tot wat voor creatieve ideeën je komt wanneer je als gevolg van de regelgeving wordt uitgedaagd je materialen opnieuw tegen het licht te houden!
- Corporate / HQ
“Dit is de lijn van corporate / het hoofdkantoor.“
De wil van het hoofdkantoor is wet, maar niet altijd die van de Nederlandse Geneesmiddelenwet of Gedragscode Geneesmiddelenreclame. Gebruik dit dus niet als excuus, maar zorg dat je lokaal advies inwint over de toelaatbaarheid van de voorgenomen strategie. Heb je het gevoel dat je hierdoor in een lastig parket wordt gebracht? Leg het probleem dan neer bij corporate/HQ: leg uit (of laat uitleggen) waarom de voorgestelde strategie niet toelaatbaar of risicovol is, en laat hén de verantwoordelijkheid nemen voor dit probleem.
- Meningsuiting/nieuwsgaring
“Dit valt onder de vrijheid van meningsuiting / vrijheid van nieuwsgaring.“
Een veelgehoorde opvatting over de vrijheid van meningsuiting is dat dit grondrecht onbegrensd zou zijn. Dat is een misvatting. De vrijheid van meningsuiting wordt op allerlei manieren begrensd. Bijvoorbeeld door ándere grondrechten, zoals het discriminatieverbod. Of door andere wettelijke beperkingen, zoals het verbod op misleidende reclame, of de vereisten waaraan publieksreclame moet voldoen. Dus nee, je mag niet alles zeggen met een beroep op de vrijheid van meningsuiting, en ja, het is de bedoeling dat je niet zomaar toegang hebt tot elke ongefundeerde, angstaanjagende claim.
Marloes Meddens-Bakker is advocaat bij MOON legal & compliance.
