In een tijd waarin alles snel moet en we overal direct toegang tot hebben, lijkt het soms alsof de rol van de huisarts verworden is tot die van een reparateur. Net zoals we onze telefoon naar de reparatiewinkel brengen wanneer er iets mis is, lijken veel mensen ook zo naar hun lichaam te kijken: “Er is iets kapot, dokter, los het op.” Maar wat als de zorg die je nodig hebt niet draait om het snel oplossen van een klacht, maar om dieper kijken naar de oorzaak? Een aantal interessante gesprekken met huisartsen heeft me aan het denken gezet over deze verschuiving in zorgverwachtingen en de rol die technologie en AI hierin speelt.
De huisarts als begeleider: meewandelen, niet repareren
Uit gesprekken met huisartsen komt een opvallende rode draad naar voren: de voldoening die zij halen uit écht contact met hun patiënten. Veel klachten hebben namelijk geen simpele oplossing of zijn zelfs een uiting van iets veel diepers, zoals zingevingsproblemen. Denk aan chronische vermoeidheid, onverklaarbare pijnen of langdurige stress. Dit zijn problemen die niet opgelost kunnen worden met één pil of behandeling. Ze vragen om tijd, aandacht en de bereidheid van de huisarts om samen met de patiënt te onderzoeken wat er écht speelt.
Deze benadering is waardevol, maar het vraagt om een heel andere mindset dan die van “de reparateur”. Het betekent dat de huisarts soms moet vertragen, luisteren en ruimte moet geven aan de patiënt om zijn verhaal te vertellen. In plaats van meteen een oplossing voor te schrijven, wordt de vraag gesteld: Waarom heb je deze klacht? Wat speelt er in je leven dat hieraan bijdraagt?
De druk van snelle oplossingen en technologie
Toch leven we in een wereld waar snelheid vaak als de hoogste prioriteit wordt gezien. Patiënten verwachten snelle diagnoses en oplossingen. En technologie lijkt deze behoefte te versterken. E-consulten, AI-gestuurde diagnoses en medische apps maken het allemaal mogelijk om binnen enkele seconden een antwoord te krijgen op je gezondheidsvragen. Dit klinkt ideaal: technologie zou de huisarts kunnen ontlasten, processen kunnen versnellen en de patiënt sneller kunnen helpen.
Maar juist dit versnellen kan ook een gevaarlijke valkuil zijn. Wanneer zorg meer en meer technologisch wordt, verschuift de focus naar het oplossen van acute problemen. We raken gewend aan de “quick fix” in plaats van het voeren van diepere gesprekken. Een patiënt stuurt bijvoorbeeld via een app een foto van een bult, wrat of uitslag en verwacht binnen enkele minuten een diagnose en oplossing. Het klinkt handig, maar we verliezen hierdoor iets waardevols: het persoonlijke contact en de tijd om écht te begrijpen wat er aan de hand is.
Het belang van vertragen
Wat een huisarts me vertelde is dat we juist het tegenovergestelde van versnellen nodig hebben: vertragen. Vertragen om echt naar iemand te luisteren. Vertragen om te begrijpen waar iemand mee worstelt. En vertragen om te beseffen dat niet alles meteen opgelost hoeft te worden.
De huisarts als mens: ruimte voor aandacht
Wat deze gesprekken me hebben geleerd, is dat de huisarts niet alleen een medisch expert is, maar vooral een mens die naast de patiënt staat. In plaats van enkel een diagnose te stellen en snel een oplossing te bieden, bieden huisartsen iets veel belangrijkers: aandacht, begrip en begeleiding. En dat staat haaks op de verwachting van artsen én patiënten dat alles direct gerepareerd kan worden.
Wat we nodig hebben, is een herwaardering van het persoonlijke contact en het begrip dat sommige dingen tijd nodig hebben om echt op te lossen. Soms is het beste wat een huisarts kan doen, simpelweg luisteren en samen met de patiënt meelopen op hun pad – zonder haast.
Laten we daarom de huisarts niet zien als reparateur, maar als een gids die ons helpt om de weg te vinden, zelfs wanneer de oplossing niet meteen voorhanden is.
Teuntje van Oss is Senior Consultant
bij Samhealth
