Steeds vaker nadenken over juist en gepast taalgebruik… hebben jullie dat ook?
Een plaatje zegt meer dan 1.000 woorden, maar je ontkomt er niet aan: woorden blijven belangrijk. Taal heeft de kracht om iets te versterken of af te breken zonder dat het misschien zo bedoeld is. Woorden die soms te gemakkelijk een label op iemand plakken of iemand misschien ongewenst tot patiënt veroordelen. Keuzes in taalgebruik kunnen ons ook verder helpen om inclusiviteit te bevorderen.
Gezondheidsvaardigheden bevorderen
Door bij de ontwikkeling van medische informatie rekening te houden met de doelgroepen waarvoor deze informatie bedoeld is kun je een bijdrage leveren aan het verbeteren van gezondheidsvaardigheden. Instructies in de vorm van visuals, aangevuld met eenvoudig taalgebruik, kunnen ervoor zorgen dat de informatie beter te begrijpen is.
Mensen die minder gezondheidsvaardig zijn kunnen onder andere moeite hebben met:
- Brochures, formulieren, bijsluiters begrijpen
- Websites, QR-codes en zoeken online (er zijn momenteel grote verschillen als het gaat om digitale vaardigheden!)
- Medicatie op de juiste manier innemen, of het opvolgen van instructies
- Een gesprek met een zorgverlener voeren
Pak systemische gezondheidsongelijkheid aan
Gezondheid is ongelijk verdeeld over sociaaleconomische klassen. Door rekening te houden met de eigenheid van de cultuur van mensen, goed te luisteren en toegankelijk taalgebruik te hanteren, kan vertrouwen ontstaan tussen patiënt en zorgverlener. Dat is een voorwaarde voor echte shared decision making. Daarnaast blijven de verschillen tussen mannen en vrouwen een belangrijk punt van aandacht. Door rekening te houden met sekse- en genderverschillen, ontstaan voor iedereen gelijke kansen op een goede gezondheid.
Veelgebruikte termen die ontmoedigend kunnen uitpakken
Het blijft een terugkerend iets: termen die de suggestie wekken dat een patiënt faalt. Het klassieke voorbeeld is de metafoor ‘vechten tegen kanker’. Dit suggereert dat kanker een strijd oplevert die je kunt winnen of verliezen. De metafoor van kanker als ‘strijd’ kan het voor mensen met kanker moeilijker maken om de ziekte te verwerken.
Herken jij diversiteit in de communicatie?
Taal is continu onderhevig aan verandering. We leggen de focus graag op positieve oplossingen die de sterke punten benadrukken. En soms moeten we erkennen dat mensen de aanbevelingen voor hun gezondheid misschien niet opvolgen vanwege hun cultuur, overtuiging of achtergrond. Verdiep jij je bij het schrijven van een tekst in de mogelijke culturele en levensbeschouwelijke achtergronden die bepalen hoe mensen tegen hun gezondheid aankijken?
Discriminatie
In onze samenleving kun je te maken krijgen met discriminatie en uitsluiting op grond van een veelvoud van factoren. Niet alleen geslacht, seksualiteit, ras, klasse, religie, gezondheid, maar ook nog veel meer andere zaken, en die kunnen elkaar ook nog beïnvloeden. Toch wordt uitsluiting maar al te vaak bekeken vanuit een beperkte invalshoek, die slechts één aspect in beschouwing neemt.
Tot slot: de context doet ertoe
Taal evolueert voortdurend en de context blijft van belang: taalgebruik dat bij de ene zorgverlener en zijn patiënt werkt, werkt mogelijk niet voor iemand anders. En taalgebruik dat op dit moment voor een bepaalde groep mensen prima is, kan na verloop van tijd voor dezelfde groep onacceptabel geworden zijn als gevolg van veranderde denkbeelden in de maatschappij.
Laten we de voorkeuren van de samenleving respecteren. Bijvoorbeeld bij het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden bij mensen die niet met de gangbare persoonlijke voornaamwoorden willen worden aangeduid. Zo zijn er non-binaire mensen – personen die niet passen binnen de normatieve binaire man/vrouw-tweedeling, zoals transgenders – die zich niet aangesproken voelen met ‘zij/haar’ of ‘hij/hem’. Ze willen liever worden aangeduid met ‘hen/hun’. Dit geldt echter niet voor alle non-binaire personen. Daarom is het belangrijk om aan de persoon in kwestie te vragen naar ‘hun’ voorkeur. Zo houd je rekening met de context.
Public Eyes Healthcare Communications
Yvonne Massar
