Redacteur Caroline de Jongh interviewde prof. dr. Leo Hofstra, cardioloog en gezondheidswetenschapper.
Toen de coronacrisis uitbrak was het zaak om de bevolking snel te leren goed handen wassen, niet je gezicht aan te raken, en 1,5 meter afstand te houden. Professor dr. Leo Hofstra, cardioloog en gezondheidswetenschapper, ging met de Universiteit van Amsterdam (UvA) de uitdaging aan om een public health campagne te ontwikkelen. Hij ontwikkelde hiervoor een evidence based model. In een mum van tijd leerden we hoe we onze persoonlijke hygiëne konden verbeteren.
Binnenkort publiceert het wetenschappelijke tijdschrift JAMA online de resultaten van deze persoonlijke hygiëne campagne. Als communicatie professional was ik nieuwsgierig en vroeg Leo hoe hij dit heeft gerealiseerd.
Leo, van cardiologie naar een public health campagne, kun je dat uitleggen?
“Als cardioloog en mede oprichter van de Cardiologie Centra Nederland zag ik iedere dag mensen voorbij komen die met een gezondere leefstijl veel beter en langer zouden kunnen leven. Toen kwam de publicatie van de beroemde INTERHEART studie. Eindelijk lag het bewijs op tafel dat we 90% van de hart- en vaatziekten kunnen voorkomen door gezonder te leven. Dat gaf mij de inspiratie om een wetenschappelijk model te ontwikkelen waarmee we zelf aan de slag kunnen gaan om onze risicofactoren te verlagen. De start was de introductie van HAPPY (Heart Attack Prevention Program for You), ons eerste leefstijlprogramma.”
Waar start je om het algemeen publiek te bereiken en motiveren?
“Om tot gedragsverandering te komen is meer nodig dan een leefstijlprogramma. In de Universiteit van Amsterdam bekeken we wat grote massa’s mensen altijd heeft geboeid: entertainment en sport. Met gedragselementen hieruit startten we een pilotstudie. Samen met het entertainment platform SPANGAS ontwikkelden we een model waarbij we de hoofdpersoon 100 afleveringen ongezond lieten leven en daarna 100 afleveringen op een gezonde manier. We bestudeerden het effect bij de kijker. De hoofdpersoon werd hun rolmodel.”
Hoe heb je de campagne voor beter ‘handen wassen’ opgezet?
“We wilden gerichter en nog beter inspelen op kennis en gedrag, en dit meetbaar maken. Voor de persoonlijk hygiëne campagne zijn we daarom gestart met een survey. Eerst meten van de ontbrekende kennis en het gedrag. De timing is belangrijk en het begin van de coronacrisis was goed gekozen. Uit de respons bleek dat mensen niet wisten hoe je goed je handen wast om besmetting met het coronavirus te voorkomen. Op basis van deze resultaten ontwikkelden we met rolmodellen, influencers, een multimediale campagne om een brede groep te bereiken. Daarna hebben we onderzocht wat het effect was van de diverse campagne onderdelen bij de doelgroep. Die resultaten worden binnenkort gepubliceerd in JAMA online.”
Kun je iets vertellen over de resultaten?
Voor de survey ontwikkelden we een oproep in de Telegraaf en posts op social media van influencers. Op basis van maar liefst 17.000 respondenten stelden we een ‘diagnose’ en maakten we een gerichte campagne. We ontwikkelden slimme, positieve video’s van influencers over hoe je je handen moest wassen (rolmodellen), gebaseerd op het ‘love yourself’ principe in de psychologie. Daarnaast publiceerden we infographics en artikelen met de Telegraaf, en bereikten we een heel groot deel van de bevolking, x miljoen mensen. Daarna hebben we opnieuw het effect van deze interventie onderzocht. We zagen dat er verschillen zijn in kennis en gedrag bij groepen mensen, die diverse soorten informatie hadden gezien en verwerkt. Op deze manier test je een model dat in crisistijd ingezet kan worden om gedrag van mensen massaal snel te veranderen. Dat was in dit geval nodig om besmettingen te voorkomen met alle mogelijke gevolgen ervan.
Het handen wassen gaat ons steeds beter af, wat is je nieuwe uitdaging?
We zijn een hele interessante nieuwe campagne aan het voorbereiden samen met omroep MAX, neuroloog Erik Scherder en mijn UvA team. We willen Nederland bewust maken van beroertepreventie en wat je kunt doen om je risico’s te verlagen. Ook hier kun je heel veel gezondheidswinst boeken met leefstijlverandering en vroege ontdekking van een hartritmestoornis, de belangrijkste risicofactor. Ook hier passen we het evidence based model toe.
